|
ارزشیابی چیست ؟
ارزشیابی از پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را متخصصان این امر، فرایند جمع آوری اطلاعات از آموخته های آنان و قضاوت در مورد حدود آن آموخته ها تعریف می کنند. به عبارت دیگر، معلم در فرایند ارزشیابی، اطلاعاتی جمع آوری میکند تا با تفسیر آنها تعیین کند که دانش آموز چه دانشی فراگرفته و چه تواناییهایی کسب کرده است. برعکس تصور بسیاری از معلمان، این فرایند بسیار پیچیده است. در فرایند ارزشیابی هر درس، اطلاعاتی که جمع آوری میشود و ابزار جمع آوری آن، باید در جهت هدفهای آموزش آن درس باشد. اصل نهان در فرایند ارزشیابی این است که معلم باید آنچه را که به دانش آموز یاد داده است، ارزشیابی کند. بنابراین ارزشیابی هنگامي معتبر است که با هدفهای برنامهء آموزشی همخوانی داشته باشد.
ارزشیابی یک فرایند است و نه فرآورده و میدانیم هر فرایندی زمانبر است ولی امتحانهای مرسوم و سنتی چنین نیستند. چون در روش سنتی ارزشیابی، معمولا˝ در مورد آنچه دانش آموز از باب محتوا فراگرفته، موفق است، ولی آموزش مهارتها مورد ارزیابی قرار نمیگیرد امروزه در بسیاری کشورها، ارزشیابی های مرسوم و سنتی کتبی منسوخ شده و جای خود را به ارزشیابی های بسیار معتبر دیگری داده است که از آن میان میتوان به ارزشیابی بر اساس مشاهده عملکرد دانش آموز، گفتگو با او و تنظیم پروندهای برای جمع آوری اطلاعات در مورد دانش آموز و قضاوتهای فردی او اشاره کرد. بر این اساس، ارزشیابی در یک زمان خاص یا در پایان یک دوره، تعیین کنندهء وضعیت دانش آموز نیست، بلکه فرایند ارزشیابی با فرایند آموزش پیوسته و درهم تنیده تلقی میشود. این رویکرد جدید، به معلم فرصت کافی میدهد تا در حد امکان در مورد پیشرفت تحصیلی هر دانش آموز اطلاعاتی جمع آوری کند و به این دلیل، ارزشیابی یک فرایند مستمر میشود و ارزشیابی مستمر همراه با ارزشیابی تدریجی، جایگاه با ارزش خود را پیدا میکند.
از آنجا که آموخته ها در سه حیطهء دانشی، مهارت و نگرش است و لزوما˝ معلم در ارزشیابی باید آنچه را دانش آموز در این سه حیطه فراگرفته، ارزشیابی کند، در عمل، فرایند جمع آوری این اطلاعات از طریق ارزشیابی های مستمر و ارزشیابی پایانی امکان پذیر است.
ارزشیابی مستمر در فرایند آموزش نقش مهمی ایفا میکند. در هر مرحله، معلم باید آموزش را از جایی شروع کند که دانش آموز از نظر مهارت، نگرش و دانش در آنجا قرار دارد. اگر معلم این نکتهء مهم در آموزش را قبول داشته باشد، باید فرصتهایی ایجاد کند که از طریق آن، بتواند وضعیت فعلی دانش آموز را از نظر مهارت، نگرش و دانش به درستی شناسایی کند.
یکی از هدفهای اصلی ارزشیابی مستمر این است که معلم دریابد، نقاط ضعف و قوت دانش آموز چیست و به چه کمکی احتیاج دارد؟ البته ارزشیابی مستمر، نباید به هیچ وجه، به رتبه بندی و دسته بندی دانش آموزان بینجامد. ارزشیابی مستمر، ارزشیابی عملکرد دانش آموز طی فعالیتهای گوناگون داخل کلاس (آزمایشها، پرسشها، پاسخها و گفتگوهای حین تدریس) و نیز فعالیتهای خارج از کلاس است.
تهیه فهرست ارزشیابی بر اساس فعالیتهای دانش آموزان در طرح درس معلم، کاری متفاوت با روالی است که تاکنون انجام داده اند. بنابراین لازم است معلم از لزوم تدوین آن در بهره دهی آموزشی خود آگاه شود.
بدیهی است که اگر معلم به لزوم تدوین فهرستها و استفاده از آنها عقیده پیدا کند، خود بهترین فردی است که میداند: اولا" چگونه آنها را تنظیم کند و ثانیا" از چه روشهایی برای بالابردن بهره دهی فهرستها استفاده کند؟
تهیه فهرست ارزشیابی به معلم کمک میکند تا به خوبی دریابد: - کدام یک از دانش آموزان در گروهها، در طراحی تحقیق و در انجام مراحل آن موفقند؟ - کدام یک در میان نتایج و برقراری ارتباط مهارت لازم را کسب کرده اند؟- چند نفر در استفاده از ابزار، علاقه مند و دقیق اند؟- نقاط قوت و ضعف هریک از دانش آموزان چیست؟ و هر کدام به چه کمکی احتیاج دارند؟
و به علاوه اطلاعات حاصل از فهرستهای ارزشیابی در برنامه ریزی برای ایجاد فرصتهای مناسب جهت رفع ضعفها و توانا کردن دانش آموزان به معلم کمک میکند و به طراحی مراحل بعدی آموزش جهت میدهد. ضمنا˝ اگر اطلاعات مستند حاصل از این نوع ارزشیابی به والدین منتقل شود، آنان در ارائه کمک به فرزندان خود در فرایند آموزش با معلم همسو خواهند بود.
ممکن است به دلایلی لازم شود که در پایان هر دورهء درسی، گزارشی یک صفحهای از وضعیت تحصیلی هر یک از دانش آموزان تهیه شود و در اختیار والدین قرار گیرد. به این ترتیب، والدین در جریان نکات مثبت و تواناییهای فرزندشان قرار میگیرند و بعلاوه از نقاط ضعف فرزند خود آگاه میشوند و درمی یابند که چگونه به فرزندشان کمک کنند تا مؤثر واقع شود.
تهیه این گزارش صفحهای یا فهرستها، در همسو کردن تلاش والدین دانش آموز و آموزگار، کمک بسیاری به دانش آموز میکند. با داشتن چنین فهرستهایی ، ارزشیابی گزارش مستندی است و به آموزگار امکان میدهد، قضاوت عادلانه و صحیح داشته باشد. آرامش خاطر حاصل از این نوع آموزش و به ارزشیابی به زحمت تنظیم چنین فهرستهایی می ارزد.
توضیحات
1- ارزشیابی مستمر: ارزشیابی از فعالیتهای یادگیری هر دانش آموز به طور انفرادی یا گروهی در طول سال ارزشیابی مستمر نام دارد. این ارزشیابی براساس مشاهدات معلم و تعامل بین معلم و دانش آموز در هنگام انجام هر فعالیت یا بر اساس پرسشهای کتبی و شفاهی در طی ثلث یا نوبت صورت می پذیرد. لازم است معلم برای ایجاد سهولت در ثبت مشاهدات، فهرستی از حدود انتظارات خود در هنگام انجام هر فعالیت توسط دانش آموزان را تنظیم کند و ارزشیابی هر دانش آموز را براساس آن انجام دهد. در تهیهء این فهرست باید به هدفهای دانشی، مهارتی و نگرشی هر فعالیت یادگیری توجه شود.
ارزشیابی از فعالیتهای خارج از کلاس نیز براساس حاصل کار هر دانش آموز و با توجه به ملاکهایی که معلم تنظیم میکند، انجام میشود.
2- ارزشیابی پایانی: در طراحی ارزشیابی پایانی که به طور معمول، در پایان ترم یا نوبت به صورت کتبی صورت می پذیرد لازم است مطالب زیر مورد توجه قرار گیرد:
الف- در طراحی پرسشها نباید تنها به پرسشهای حافظه مدار اکتفا گردد و لازم است تعدادی پرسش نو، تفکر برانگیز، مهارت سنج و خلاقیت برانگیز در هر آزمون گنجانده شود. به عبارت دیگر در طراحی پرسشهای کتبی، لازم است به دانش و مهارت به طور توأم توجه شود. یعنی مهارتهایی را که سنجش آنها به طور کتبی نیز انجام پذیر است (تفسیر یافته ها، فرضیه سازی، پیش بینی، طراحی تحقیق...) میتوان همراه پرسشهای مربوط به دانستنیها مورد توجه قرار داد.
ب- توصیه میشود که در پایان ترم یا نوبت، یک آزمون عملکردی طرح و اجرا شود (فعالیتهایی که انجام آنها نیاز به استفاده از ابزار و انجام فعالیتهای عملی دارد. بدیهی است فعالیت مربوط به آزمون عملکردی باید برای دانش آموزان جدید باشد) دراین صورت معلمان مجازند 5 نمره از 20 نمره ارزشیابی پایانی را به آزمون عملکردی اختصاص دهند.
جدول بارمبندی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دورهء راهنمایی در درس علوم تجربی
|
نظرات شما عزیزان:
غزل 
ساعت20:45---25 آذر 1391
کاش میشد کپی کرد.gif)
ارسال توسط حمید صفریان
آخرین مطالب
<-PollName->
آمار
وب سایت:
